Geschiedenis
Honden zijn eigenlijk niet “ontdekt” zoals een nieuw land of een planeet, maar eerder gedomesticeerd uit wolven.
Onderzoekers denken dat dit gebeurde tussen 20.000 en 40.000 jaar geleden, waarschijnlijk aan het einde van de laatste ijstijd. Mensen begonnen toen samen te leven met wolven die dichter bij kampen kwamen voor voedselresten. De tamste en minst agressieve wolven kregen meer kans om te overleven en voort te planten, en over duizenden jaren ontstond daaruit de hond zoals we die nu kennen. Het oudste bekende hondenskelet dat men heeft gevonden, is ongeveer 14.000 jaar oud (in Duitsland), maar er zijn aanwijzingen dat de samenwerking tussen mens en hond al eerder begon.
De eerste honden zijn waarschijnlijk ontstaan in Eurazië maar wetenschappers zijn het nog niet helemaal eens over de exacte plek. De allereerste hond was eigenlijk geen hond zoals wij die nu kennen, maar een oerhond die eruitzag als een iets tammer gemaakte wolf. Wetenschappers denken dat dit dier leefde tussen 15.000 en 30.000 jaar geleden, toen mensen begonnen met het temmen van wolven.
Qua uiterlijk:
- Grootte: ongeveer zo groot als een middelgrote wolf (schofthoogte rond de 50–60 cm).
- Bouw: slank en gespierd, met lange poten voor uithoudingsvermogen.
- Vacht: waarschijnlijk grijsbruin gemêleerd, net als de huidige Europese grijze wolf, zodat hij in het landschap kon camoufleren.
- Kop: iets kortere snuit dan een wilde wolf, maar nog steeds scherpe tanden en sterke kaken.
- Ogen: geel of amberkleurig (blauwe ogen kwamen pas veel later in de fokgeschiedenis).
Het verschil zat toen vooral in gedrag en niet zozeer in uiterlijk: de eerste honden waren minder schuw en beter in het lezen van menselijke signalen. Ze zagen er dus bijna als een wolf uit, maar waren socialer naar mensen.
Er zijn twee hoofdtheorieën:
- Centraal-Azië / Mongolië en Kazachstan
- Hier leefden grote groepen wolven dicht bij vroege jagers-verzamelaars.
- Fossiele vondsten en DNA-onderzoek wijzen erop dat veel moderne honden een oorsprong in dit gebied hebben.
- Europa (o.a. Duitsland, België, Oekraïne)
- Er zijn zeer oude honden- en wolvenbotten gevonden (14.000–30.000 jaar oud) die laten zien dat ze al door mensen werden verzorgd en begraven.
- Er zijn zeer oude honden- en wolvenbotten gevonden (14.000–30.000 jaar oud) die laten zien dat ze al door mensen werden verzorgd en begraven.
Er is ook een theorie dat honden twee keer onafhankelijk van elkaar zijn ontstaan — één keer in Europa en één keer in Azië — en dat deze lijnen zich later vermengden.
Van wolf naar hond – evolutie in stappen
- ~40.000 – 30.000 jaar geleden
Sommige wolven beginnen dicht bij menselijke kampen te leven, waarschijnlijk aangetrokken door etensresten. Mensen merken dat de tamste wolven nuttig zijn voor bescherming en jacht. - ~27.000 – 20.000 jaar geleden
De eerste duidelijke tekenen van domesticatie: wolven die minder agressief zijn, kleinere schedels krijgen en meer vertrouwen in mensen hebben. - ~15.000 – 14.000 jaar geleden
Het oudste bekende hondenskelet (Bonn-Oberkassel, Duitsland) wordt begraven samen met mensen — bewijs dat de band emotioneel werd. - ~12.000 – 10.000 jaar geleden
Honden verspreiden zich met mensen naar nieuwe gebieden, waaronder het Midden-Oosten en Noord-Amerika. Ze worden steeds meer een apart soort van de wolf. - ~9.000 – 6.000 jaar geleden
Honden krijgen verschillende rollen: jacht, bewaking, trekdieren en gezelschap. Er ontstaan de eerste rassenverschillen in grootte en uiterlijk. - Laatste paar honderd jaar
Intensief fokken door mensen zorgt voor de enorme variatie die we nu kennen — van chihuahua tot Duitse dog.
