Wat is heupdysplasie?

Heupdysplasie (afgekort HD) is een veelvoorkomende erfelijke aandoening bij honden waarbij het heupgewricht niet goed gevormd is. Normaal gesproken sluit de heupkop mooi in de heupkom, zodat het gewricht soepel kan bewegen. Bij heupdysplasie is er sprake van een slechte aansluiting, waardoor het gewricht te los zit. Dit kan leiden tot slijtage (artrose) en pijn bij het bewegen.

Oorzaken

De belangrijkste oorzaak van heupdysplasie is erfelijke aanleg. Honden die genetisch belast zijn, hebben een grotere kans om de aandoening te ontwikkelen. Naast erfelijkheid spelen ook andere factoren mee:

• Te snelle groei bij pups
• Overgewicht op jonge leeftijd
• Te veel of verkeerde belasting (bijvoorbeeld traplopen of lange wandelingen als pup)
• Voeding die te energierijk is en groei te hard stimuleert

Symptomen

De klachten kunnen variëren afhankelijk van de ernst en leeftijd van de hond.

Veel voorkomende symptomen zijn:

• Moeite met opstaan of gaan liggen
• Stijfheid na rust
• Kreupel lopen, vooral na inspanning
• Wiebelen met de achterhand tijdens het lopen
• Minder graag rennen, spelen of traplopen
• Pijnreactie bij bewegen of aanraken van de heup

Bij sommige honden ontstaan de klachten pas op latere leeftijd door slijtage.

Diagnose

De dierenarts kan heupdysplasie vermoeden op basis van het verhaal van de eigenaar en lichamelijk onderzoek.

Voor een definitieve diagnose zijn röntgenfoto’s van de heupen nodig. Vaak wordt dit gedaan onder lichte narcose, zodat de hond stil ligt en de foto’s goed beoordeeld kunnen worden.

Behandeling

Er is geen standaardbehandeling; het hangt af van de ernst van de aandoening en de leeftijd van de hond. Mogelijke opties zijn:

Conservatieve behandeling (zonder operatie):

• Gewichtsbeheersing (afvallen indien nodig)
• Beweging aanpassen: regelmatige korte wandelingen in plaats van zware inspanning
• Fysiotherapie of hydrotherapie (zwemmen)
• Pijnstillers en ontstekingsremmers
• Voedingssupplementen (glucosamine, chondroïtine, omega-3)

Operatieve behandeling (bij ernstige gevallen):

• Bekkenkanteling (bij jonge honden)
• Heupkopresectie (het verwijderen van de heupkop)
• Kunstheup (heupprothese)

Preventie

Heupdysplasie is niet altijd te voorkomen, maar het risico kan wel verkleind worden:

• Koop een pup bij een fokker die de ouderdieren laat testen op HD
• Zorg voor een uitgebalanceerd dieet, zeker tijdens de groeifase
• Voorkom overgewicht, vooral bij pups
• Pas de beweging aan: liever vaak kort wandelen dan zware inspanning
• Traplopen en springen bij jonge honden vermijden

Prognose

Honden met heupdysplasie kunnen, afhankelijk van de ernst, een goed leven leiden mits ze de juiste zorg en behandeling krijgen. Met een combinatie van gewichtsbeheersing, goede beweging en soms medicatie kunnen veel honden oud worden zonder ernstige pijnklachten.

Heupdisplasie

Wat is elleboogdysplasie?

Elleboogdysplasie (ED) is een verzamelnaam voor verschillende aandoeningen van het ellebooggewricht bij honden. Het leidt tot afwijkingen in de ontwikkeling van het gewricht, waardoor de hond pijn kan krijgen, stijfheid ontwikkelt en soms kreupel kan lopen. Het komt vaak voor bij grotere en snelgroeiende hondenrassen.

Oorzaken

Elleboogdysplasie wordt veroorzaakt door een combinatie van erfelijke factoren en omgevingsfactoren:

1. Genetisch: Veel rassen hebben een aanleg voor ED.
2. Groei: Te snelle groei kan het gewricht belasten.
3. Voeding: Overmatige voeding of verkeerde verhouding calcium/fosfor kan bijdragen.
4. Blessures: Vroege trauma’s aan de elleboog kunnen het ontwikkelen van ED verergeren.

Veel voorkomende typen elleboogdysplasie

ED omvat verschillende aandoeningen van het ellebooggewricht:

1. Fragment van de processus coronoideus (FCP)   
   • Klein stukje bot in de elleboog breekt af of ontwikkelt zich niet goed.
2. 2. Osteochondritis dissecans (OCD)   
   • Een stukje kraakbeen en bot laat los in het gewricht.
3. Ununited anconeal process (UAP)   
   • Het anconeal botfragment fuseert niet goed met het ellebooggewricht.
4. 4. Asynchrone groei van radius en ulna.  
   • De botten groeien ongelijk, waardoor het gewricht scheef komt te staan.

Symptomen

• Kreupel lopen, vaak één of beide voorpoten.
• Stijfheid, vooral na rust.
• Pijn bij het buigen of strekken van de elleboog.
• Moeite met rennen, springen of traplopen.
• Soms verdikking van het gewricht of gewrichtsvocht.

Rassen die vaak ED krijgen

Elleboogdysplasie komt vooral voor bij grote en reuzenrassen, bijvoorbeeld:

• Labrador Retriever
• Golden Retriever
• Duitse Herder
• Berner Sennenhond
• Rottweiler
• Boxer
• Sint Bernard
• Newfoundlander
• Mastiff

Let op: Ook andere rassen kunnen ED krijgen, maar minder vaak.

Diagnose

De dierenarts stelt ED vast door:

1. Lichamelijk onderzoek – pijn bij buigen/strekken van de elleboog.
2. Röntgenfoto’s – tonen afwijkingen in het bot of gewricht.
3. CT-scan of MRI – geeft gedetailleerd beeld van bot en kraakbeen.

Behandeling

De behandeling hangt af van de ernst van de ED:

1. Conservatief (niet-operatief)
   
   • Rust en aangepast bewegen
   • Ontstekingsremmers en pijnstillers
   • Gewichtsbeheersing
   • Fysiotherapie
2. Operatief
   
   • Verwijderen van losse bot- of kraakbeenfragmenten
   • Correctie van asynchrone botgroei
   • Soms volledige gewrichtsvervanging bij ernstige artrose

Prognose

• Vroege diagnose en behandeling verbeteren de kans op een goed herstel.
• Sommige honden ontwikkelen artrose ondanks behandeling, vooral bij oudere honden.
• Met goede zorg kunnen veel honden een actief en comfortabel leven leiden.

Preventie

1. Verantwoord fokken – ED-screening bij ouderdieren.
2. Aangepaste voeding – geen overvoeding, goede calcium/fosfor-verhouding.
3. Regelmatige controle – vooral bij snelgroeiende rassen.
4. Rustige opbouw van beweging – voorkom overbelasting tijdens de groei.